11 wybitnych Polek, o których obecnie mało kto pamięta. A przecież historia jest kobietą
W historii Polski nie brakuje zasłużonych i odważnych kobiet. O wielu z nich dziś już nie pamiętamy. Dlatego warto cofnąć się w czasie, aby dowiedzieć się jakie panie odegrały dużą rolę w historii naszego kraju.
20.05.2022 | aktual.: 20.05.2022 19:18
1. Zofia Kielan-Jaworowska (1925-2015)
Paleobiolog, która została odznaczona tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Początkowo badała trylobity (wymarłe morskie stawonogi). Była kierownikiem wypraw polsko-mongolskich, podczas których, na pustyni Gobi, odnaleziono nowe gatunki dinozaurów oraz ssaków z okresu kredy. Interesowała się głównie wieloguzkowcami (roślinożerne lub wszystkożerne, pięciopalczastych ssaki żyjące późnej jury do oligocenu). W tej dziecinie stała się ekspertem na światową skalę. Opublikowała ponad 220 artykułów naukowych, a w czasie II wojny światowej należała do Szarych Szeregów i pomagała żydowskim dzieciom,
2. Wanda Boniszewska (1907-2003)
Zakonnica, mistyczka oraz stygmatyczka. Należała do bezhabitowego zgromadzenia zakonnego (Siostry od Aniołów) w Wilnie. W Wielki Czwartek 1934 roku została obdarzona stygmatami na rękach, głowie, prawym boku, stopach, tułowiu. Na jej ciele było też widać ślady po biczowaniu. Rany pojawiały się nieregularnie (głównie w piątki, czwartki i w okresie postu). Świadkowie twierdzili, że miała dar uzdrawiania i proroctwa. W 1950 roku została aresztowana za ukrywanie agenta Watykanu i przynależność do nielegalnego zakonu. Odbyła wyrok 10 lat więzienia na Uralu.
3. Joanna Żubr (1772-1852)
Pierwsza kobieta w stopniu sierżanta w wojsku polskim i uczestniczka wojen napoleońskich. Wstąpiła do 2 Pułku Piechoty (Księstwo Warszawskie). Została strzelcem i przed kolegami oraz dowództwem ukrywała swoją płeć. Nosiła męski mundur. Za męstwo i zasługi (wtargnęła na mury i zdobyła armatę) w czasie walk o Zamość w 1809 roku została nominowana do odznaczenia Orderem Virtuti Militari. Ze względu na płeć otrzymała go dopiero w 1812 roku. Była pierwszą Polką i jedną z pierwszych kobiet na świecie, która zdobyła to odznaczenie.
4. Faustyna Morzycka ps. „Barbara”, „Zora” (1864-1910)
Socjalistyczna działaczka oświatowa. Edukację odebrała w prywatnej pensji Henryki Czarnockiej w Warszawie. Jako nauczycielka prowadziła tajną szkołę dla dzieci chłopskich niedaleko Nałęczowa. O jej konspiracyjnej działalności dowiedział się Stefan Żeromski. Faustyna stała się pierwowzorem Stanisławy Bozowskiej - bohaterki Siłaczki.
5. Maria Anto (1936-2007)
Malarka, absolwentka warszawskiej ASP. Jej obrazy oscylują na granicy prymitywizmu, surrealizmu oraz fantastyki. Czuć w nich lęki jakich nabawiła się podczas II wojny światowej. Była porównywana nawet do Fridy Kahlo oraz Henriego Rousseau. Podczas stanu wojennego organizowała życie artystyczne w stolicy. Miała ponad 70 wystaw indywidualnych i zdobyła wiele nagród oraz wyróżnień.
6. Halina Konopacka (1900-1989)
Karierę sportsmenki rozpoczęła od narciarstwa. Później zainteresowała się lekkoatletyką. Była bardzo wszechstronna. Uprawiała skok wzwyż, rzut oszczepem, skok w dal, pchnięcie kulą i rzut dyskiem. Ta ostatnia dyscyplina zaprowadziła ją na szczyt. Podczas igrzysk olimpijskich w Amsterdamie w 1928 roku zdobyła złoty medal w rzucie dyskiem. Wynikiem 39,62 m ustanowiła rekord świata. Była pierwszą złotą medalistką olimpijską w historii polskiego sportu.
7. Janina Antonina Lewandowska (1908-1940)
Pilotowała szybowce i samoloty. Była podporucznikiem i pilotem lotnictwa wojskowego II RP. Jako jedyna kobieta-żołnierz została stracona w Katyniu. Wykonała skok ze spadochronem z wysokości 5 kilometrów - jako pierwsza kobieta w Europie. Pośmiertnie została awansowana do stopnia porucznika.
8. Alicja Dorabialska (1897-1975)
Była fizykochemikiem i prowadziła badania w dziedzinie energetyki przemian jądrowych. Podczas wmurowywania kamienia węgielnego pod budowę Instytutu Radowego w Warszawie, spotkała się z Marią Curie-Skłodowską. Została przez nią zaproszona do Paryża, gdzie obie panie współpracowały. Dorabialska pasjonowała się także śpiewem i doskonaliła swój warsztat wokalny. Została pierwszą kobietą profesorem Politechniki Lwowskiej.
9. Regina Salomea Pilsztynowa (1718-po 1763)
Była podróżniczką i pamiętnikarką oraz pierwszą w historii polski lekarką (chociaż nie posiadała formalnego wykształcenia). W wieku 14 lat poślubiła Jakuba Halpira (specjalizował się w leczeniu chorób oczu), od którego wiele się nauczyła. Wyjechała z nim do Stambułu, gdzie samodzielnie leczyła najpierw kobiety, a później także mężczyzn. Po rozstaniu z mężem podróżował apo Imperium Osmańskim. Za zarobione pieniądze wykupywała jeńców chrześcijańskich, których dostarczała ich rodzinom i pobierała za to opłaty.
10. Magdalena Bendzisławska (przełom XVII i XVIII w.)
Była żoną cyrulika leczącego pracowników kopalni w Wieliczce. Zawodu uczyła się u jego boku. W 1697 roku zdobyła królewskie prawo do wykonywania zawodu. Po śmierci męża przejęła jego posadę i zajęła się leczeniem górników. Była pierwszą w Polsce kobietą-chirurgiem. Zajmowała się także leczeniem chorób oczu, usuwała zęby, nastawiała złamane kończyny, opatrywała ranienia. Od 2011 roku chirurgom szczękowym przyznawany jest medal imienia Magdaleny Bendzisławskiej.
11. Anna Henryka Pustowójtówna (1838-1881)
Przez babkę została wychowana na patriotkę. Tymczasem jej brat prześladował Polaków i służył w carskim wojsku. W Lublinie mocno angażowała się w działalność religijno-patriotyczną (śpiewała pieśni narodowe, organizowała procesje kościelne z okazji świąt narodowych). Przyłączyła się do powstania styczniowego. Brała udział w kilku bitwach, a po upadku zrywu udała się na emigrację. Jako sanitariuszka brała udział w wojnie francusko-pruskiej. Została później odznaczona Krzyżem Zasługi.
Jaką zasłużoną Polkę dopisałbyś do tej listy?