Co dziedziczymy po rodzicach? Niektóre cechy przekazują tylko matki

Spory o to, do kogo podobne jest dziecko i które cechy odziedziczyło po którym z rodziców, zdarzają się w każdej rodzinie. Każda mama i każdy ojciec chce zobaczyć w potomku cząstkę siebie. Podobnie jest z dziadkami. Naukowcy badają temat od dawna. Wyjaśniamy, co według ich ustaleń dziedziczymy po rodzicach.

Dziedziczenie obejmuje zarówno cechy wyglądu, jak i charakteru. Starsze pokolenia zawsze bacznie obserwują dzieci i dopatrują się podobieństw do rodziców lub dziadków. Chyba każdy wielokrotnie słyszał porównania typu "wykapana mama" czy "kropka w kropkę jak ojciec". Okazuje się, że nie zawsze takie stwierdzenia są słuszne, ponieważ niektóre cechy można odziedziczyć tylko po jednym z rodziców.

Po każdym z rodziców dziecko dziedziczy 23 chromosomy. Znajdują się w nich geny, których jest 25-30 tysięcy. To w nich zakodowane są nasze cechy wyglądu i charakteru. Z dotychczasowych badań wynika, że dziecko 60-70% swoich cech dziedziczy po przodkach, w tym ok. 40% po rodzicach. Nie jest jednak tak, że podobieństwo zawsze rozkłada się pół na pół i dziecko ma tyle samo cech mamy i taty. Genetyczna loteria jest nieprzewidywalna, a geny dzielą się na dominujące (np. ciemne włosy, brązowe oczy, odstające uszy, piegi, dołeczki w policzkach) oraz recesywne (np. jasne włosy, niebieskie oczy, grupa krwi Rh-). Cechy recesywne dziecko odziedziczy jedynie, gdy otrzyma je w genach i od mamy i od taty. Badania wykazały jednak, że niektóre cechy można odziedziczyć tylko po jednym z rodziców.

Kobiety mają dwa chromosomy X, które dziedziczą po każdym z rodziców. U mężczyzn występuje natomiast kombinacja XY, gdzie Y to chromosom dziedziczony po ojcu. W toku różnych badań okazało się, że niektóre cechy są zapisane tylko w chromosomie X, dlatego pewne cechy mężczyźni mogą odziedziczyć tylko po matce. W przypadku kobiet sytuacja nieco się komplikuje, ponieważ mogą one być "spadkiem" również po ojcu. Do cech dziedziczonych po matce należą: łysienie, inteligencja, skłonność do bezsenności, skłonność do powstawania zmarszczek. Po ojcach mężczyźni dziedziczą w chromosomie Y: sylwetkę, zarys szczęki, rysy twarzy, owłosienie na ciele oraz sposób poruszania się.

Po dziadkach, a nawet pradziadkach, dziecko może odziedziczyć część swoich cech osobowości czy wyglądu, ale także... ich traumy. Badania wykazały, że silne emocje (głównie negatywne) odczuwane przez przodków mogą oddziaływać na kolejne pokolenia. Objawia się to m.in. przez odczucie niepokoju czy stany lękowe. Z drugiej strony po dziadkach i pradziadkach dzieci dziedziczą zdolność do radzenia sobie w trudnych sytuacjach, wytrwałość, a nawet przedsiębiorczość. Warto jednak pamiętać, że wiele zależy również od wychowania i nie każde nasze zachowanie czy skłonność można wytłumaczyć niekorzystną mieszanką genów.