Prosty sposób, by odróżnić borowika szlachetnego od szatana i goryczaka

Borowik szlachetny to jeden z najpopularniejszych grzybów w Polsce. Niestety mniej doświadczeni grzybiarze mogą łatwo pomylić go z tzw. szatanem, czyli borowikiem szatańskim lub goryczakiem żółciowym. Taka pomyłka może mieć fatalne konsekwencje.

Borowik szlachetny jest grzybem jadalnym, jednym z najpopularniejszych w naszym kraju. Dwa pozostałe gatunki, które umownie nazywa się szatanami, nie nadają się do spożywania. Borowik szatański należy do grzybów trujących. Spożycie go może prowadzić do różnych dolegliwości układu pokarmowego. Goryczak żółciowy nie jest tak groźny, ale należy do grzybów niejadalnych. Ma goryczkowy smak. Jeśli pomylisz go z prawdziwkiem i dodasz do potrawy, goryczak może całkowicie zrujnować jej smak.

Borowik szlachetny, borowik szatański i goryczak żółciowy wyglądają bardzo podobnie. Niedoświadczeni grzybiarze mogą je pomylić. Również korzystanie z aplikacji na telefon nie daje w ich przypadku całkowitej pewności, że masz do czynienia z jadalnym grzybem.

• Borowik szlachetny ma brązowy lub oliwkowy kapelusz, często pokryty siatkowym wzorem. Jego powierzchnia jest gładka, sucha i matowa. Trzon grzyba jest masywny i bulwiasty u podstawy, a barwę ma zbliżoną do kapelusza. Pokrywa go siatkowy wzór. Miąższ prawdziwka jest biały i nie zmienia koloru po przekrojeniu. Rurki mają kolor biały lub lekko kremowy, a pory są początkowo białe i z czasem żółkną.

• Borowik szatański jest w Polsce bardzo rzadkim grzybem (pojawia się tylko na terenach wapiennych, np. na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej czy w Górach Kaczawskich). Jego kapelusz jest czerwonobrązowy lub ciemnobrązowy, czasem z odcieniem fioletu. Ma masywny trzon z ciemniejszymi plamkami, pokryty siatkowym wzorem. Jego miąższ po przekrojeniu zmienia kolor na niebieskoczarny. Rurki początkowo są białe, a pory żółte lub zielonkawe, ale pod wpływem nacisku mogą zmieniać barwę.

• Goryczak żółciowy charakteryzuje się kapeluszem w barwach brązowej, oliwkowo-brązowej lub szarobrązowej o matowej powierzchni (czasem z widocznymi włóknami). Młode okazy mają trzon beczułkowaty, a starsze maczugowaty. Jest on jaśniejszy od kapelusza i pokryty brunatną siateczką o szerokich oczkach. Miąższ grzyba jest biały lub kremowy. Nie zmienia koloru po przekrojeniu. Rurki goryczaka są natomiast białe lub bladoróżowe. Gdy je uszkodzisz, przybiorą barwę brudnego wina i będą łatwo oddzielać się od miąższu.

Jak pewnie zauważyłeś, borowik szlachetny różni się od szatanów drobnymi szczegółami. Nie musisz jednak uczyć się opisów każdego z grzybów na pamięć, by je odróżnić. Pamiętaj, że borowik szatański to rzadki okaz, (w razie czego łatwo poznasz, gdy po przekrojeniu jego miąższ zmieni kolor). Bardziej skup się na tym, by nauczyć się rozpoznawać goryczaka żółciowego, który występuje w Polsce powszechnie. Podczas grzybobrania zwróć uwagę na kilka szczegółów.

• Przyjrzyj się rurkom. U dorosłych szatanów będą różowe. W przypadku borowika szlachetnego mogą przybrać barwy białą, kremową, a nawet oliwkowozieloną, ale nigdy nie będą różowe.
• Obejrzyj trzon. U szatana pokrywająca go siateczka będzie miała duże oczka i ciemną barwę. Prawdziwek powinien mieć siateczkę głównie w górnej części trzonu. Będzie biaława i delikatna.