Rzucasz monetą i liczysz na ślepy los? Możesz się przeliczyć, nie będzie sprawiedliwie

Rzut monetą jest powszechnie stosowaną metodą rozstrzygania różnego rodzaju sporów, a także losowania, które jest często wykorzystywane podczas meczów piłkarskich. Mimo że jest to metoda powszechnie uznawana za sprawiedliwą, badania naukowe dowodzą, że wcale tak nie jest.

Rzut monetą daje teoretycznie równe szanse na wypadnięcie jednej lub drugiej strony. Z tego powodu jest on często stosowany przez sędziów piłkarskich, a także w innych sportach, takich jak hokej czy żużel, jako sposób na losowe rozstrzygnięcie niektórych kwestii.

Jest to również metoda rozstrzygania, która jest usankcjonowana prawnie — na przykład w Kanadzie — w przypadku wyborów, gdy kandydaci otrzymują identyczną ilość głosów, czy też w przypadku przetargów, gdy różni oferenci proponują identyczne ceny.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jednym z historycznych przykładów znaczenia rzutu monetą jest decyzja, który z dwóch braci Wright zasiądzie za sterami samolotu Flyer podczas pierwszego lotu. Jednak, jak się okazuje, rozstrzygnięcia uzyskane w ten sposób, czy też popularna gra w orła i reszkę, nie są tak naprawdę sprawiedliwe.

Takie wnioski wynikają z badania, które przeprowadziła grupa naukowców z Holandii, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Francji i Węgier. W ramach projektu badawczego naukowcy pozyskali monety z 46 krajów, a następnie użyli ich do łącznie 350 757 rzutów, za każdym razem dokładnie zapisując wyniki.

Zastosowanie tak dużej różnorodności monet miało na celu wyeliminowanie wpływu zakłóceń, które mogły wynikać z różnic w ich budowie. Badania dowiodły, że w 50,8 proc. przypadków moneta wyląduje w takiej samej pozycji, w jakiej ją rzuciliśmy. Różnica ta może wydawać się niewielka, ale w określonych warunkach daje jednej z opcji blisko 1 proc. przewagi.

Jak podaje serwis Kopalnia Wiedzy, wyniki tego doświadczenia potwierdzają wcześniejsze obliczenia. Już w 2007 roku Persi Diaconis, który jest profesorem statystyki i matematyki na Uniwersytecie Stanforda, a ma za sobą także karierę magika, dowiódł w swojej opublikowanej pracy, że rzut monetą nie gwarantuje losowego wyniku.

Z jego obliczeń wynikało, że szanse na uzyskanie jednego z dwóch potencjalnych wyników są takie same. Jednak istnieje o wiele większe prawdopodobieństwo, że moneta znajdzie się w takiej samej pozycji, w jakiej ją wyrzuciliśmy. Wynika to z bardzo prostego faktu, ponieważ obracająca się w trakcie rzutu moneta spędza w tej pozycji dłuższy czas.

W konsekwencji w większości przypadków pieniążek upadnie w takim sam sposób, w jaki był wyrzucony w powietrze. Obliczenia, którymi posłużył się w swoich badaniach profesor Diaconis świadczą o tym, że różnica wynosi ok. 1 proc. Jak wspomnieliśmy, to potwierdza się także w wynikach innych doświadczeń opartych na rzuceniu monet.