Dziś Katarzynki, czyli święto dla kawalerów. Kiedyś było równie znane jak Andrzejki

To nieco już zapomniane święto przypada na noc z 24 na 25 listopada, czyli w wigilię imienin Katarzyny oraz kościelnego wspomnienia św. Katarzyny Aleksandryjskiej. To właśnie ona uznawana jest za patronkę mężczyzn, którzy poszukują miłości. Według wierzeń katolików jej wstawiennictwo ma sprzyjać szybkiemu oraz szczęśliwemu zawarciu małżeństwa.

Katarzynki zostały umieszczone w kalendarzu świąt w miejsce słowiańskiego dnia Doli. Wtedy młodzież wróżyła sobie, chcąc poznać swój przyszły los. Po zmianie pogańskiego zwyczaju na ten związany z postacią świętej noc z 24 na 25 listopada stała się idealną okazją do spotkań, podczas których panowie mogli sprawdzić swoją przyszłość w miłości.

Najpowszechniej Katarzynki obchodzono w Polsce pod koniec XIX wieku, a sprzyjał temu czas tzw. ostatków przed nastaniem adwentu. Wielu młodych mężczyzn wróżby katarzynkowe brało za gwarant swojej miłosnej przyszłości. Wejście w dorosłość bardzo często bywa trudne, a przepowiednie dawały nadzieję na pomyślny los. Warto pamiętać, że ówczesne oczekiwania wobec mężczyzn były bardzo wysokie, ponieważ do ich głównych obowiązków należało utrzymać rodzinę oraz być jej głową.

Katarzynki były świetną okazją nie tylko do poznania przyszłości, ale także do zabawy oraz szaleństwa. Kończyły się już prace polowe, przez co kawalerzy mieli więcej wolnego czasu. Warto dodać, że sposoby na świętowanie były uzależnione od statusu materialnego mężczyzny. To samo dotyczyło wiarygodności wróżb. Zamożniejszy kawaler sam wybierał sobie żonę oraz zazwyczaj miał wiele kandydatek.

"W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny" - to ludowe powiedzenie wcale nie jest przesadzone, ponieważ sny kawalerów miały ogromne znaczenie. Tej nocy mężczyźni mogli zobaczyć we śnie swoją przyszłą żonę. Jednak należało się do tego odpowiednio przygotować, czyli po kąpieli wytrzeć się damską odzieżą. Wiele źródeł podaje też, że podobnie działało umieszczenie pod poduszką damskiej bielizny. 

Bardzo często śniące się drogi lub płoty symbolizowały miejsce zamieszkania przyszłej żony. Dzięki temu można było stwierdzić, skąd będzie pochodzić wybranka serca. Wielu panów korzystało także z ptasiego pióra, które również umieszczane było pod poduszką. Dzięki niemu kawalerzy poznawali charakter przyszłej partnerki.

Ogromne znaczenie miało także śniące się pozostałe ptactwo. Kogut oznaczał, że mężczyzna pozostanie singlem. Biała kura wskazywała na młodą partnerkę, a kukułka na niedbającą o dom i potomstwo żonę. Natomiast kaczka była sygnałem, że przyszła żona będzie bardzo gadatliwa. Kiedy mężczyźnie pokazał się we śnie siwy koń, odbierano to natomiast jako wróżbę starokawalerstwa.

Kawalerskie wątpliwości rozwiewało także wróżenie z czterech kubków. Do trzech z nich wkładano kolejno obrączkę jako symbol małżeństwa, monetę oznaczającą bogactwo oraz grudkę ziemi jako zwiastun pracy. Następnie siedmiokrotnie mieszano kubeczkami, po czym wypowiadano zdanie "Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać". Dopiero wtedy dokonywano losowego wyboru, a wróżba była prognozą na kolejny rok.